تصفیه فاضلاب به روش IFAS از جمله زیرمجموعه های تصفیه لجن فعال می باشد که با روش رشد چسبنده تلفیق شده و تاثیر زیادی بر کاهش BOD در پساب های بهداشتی و صنعتی دارد. در این روش از صفحات ثابت یا معلق برای رشد میکروارگانیسم‌ها درون حوضچه‌های تصفیه استفاده شده و روند تجزیه مواد آلی به کمک باکتری های هوازی تا حد زیادی بهبود پیدا می‌کند.
تصفیه فاضلاب به روش IFAS چیست؟
یکی از رایج ترین روش‌ها برای از بین بردن مواد آلی موجود در پساب‌های صنعتی و بهداشتی، تصفیه بیولوژیکی می‌باشد که بر پایه تجزیه مواد آلاینده به کمک باکتری‌های هوازی و بی هوازی پیاده سازی می‌شود. به منظور بهبود روند تجزیه مواد آلی در روش‌های بیولوژیکی لازم است شرایط برای رشد میکروارگانیسم‌ها بهبود پیدا کند. به عبارت دیگر، هر چه میکروارگانیسم‌های موجود در پساب‌ها بیشتر باشد، مقدار بیشتری از مواد آلی توسط آنها تجزیه و مصرف می‌شود و در نهایت BOD کاهش پیدا خواهد کرد. تصفیه فاضلاب به روش IFAS (Integrated Fixed film Activated Sludge) یکی از روش‌های بیولوژیکی بر پایه لجن فعال می‌باشد که در آن از روش رشد چسبیده نیز استفاده می‌شود.
حوضچه‌ها و تصفیه خانه‌هایی که تصفیه IFAS را پیاده سازی می‌کنند، علاوه بر سیستم و تجهیزات هوادهی عمقی، از صفحات پکینگ مدیا ثابت یا معلق تشکیل شده‌اند که به صورت عمودی درون نصب می‌گردند. میکروارگانیسم‌های موجود در پساب‌ها بر روی این صفحات چسبیده و با تجزیه مواد آلی و اکسیژن موجود در آب به سرعت رشد پیدا نموده و روند حذف آلاینده‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. پکینگ مدیاهای در نظر گرفته شده برای تصفیه فاضلاب به روش IFAS از جنس پلی اتیلن یا PP و پی وی سی بوده و وزن سبکی داشته و شرایط برای رشد زیست توده‌ها به خوبی در آنها فراهم می‌شود.
مراحل تصفیه فاضلاب به روش IFAS
در حالت کلی IFAS شباهت زیادی با تصفیه فاضلاب به روش MBBR دارد و تنها تفاوت در نوع پکینگ مدیاهای مورد استفاده در آنها می‌باشد. در MBBR بیومس‌های کوچک در سراسر حوضچه پراکنده شده، اما در IFAS از صفحات عمودی ثابت یا معلق برای این منظور استفاده می‌شود. روند تصفیه در IFAS در حالت کلی شامل سه گام اصلی زیر می‌باشد:
- تصفیه فیزیکی فاضلاب: حذف مواد جامد و معلق در پساب‌ها به کمک آشغالگیر دستی و مکانیکی
- پساب‌ها به منظور متعادل سازی وارد حوضچه‌های مخصوصی شده و با پمپ و تجهیزات مختلف کیفیت فاضلاب در تمام بخش ها یکسان خواهد شد.
- صفحات پکینگ مدیا درون حوضچه هوادهی قرار گرفته و با کمک دیوفیوزر هوادهی عمقی صورت می‌گیرد. در این مرحله اکسیژن مورد نیاز برای رشد و تکثیر میکروارگانیسم‌ها تامین شده و روی پکینگ مدیا به مرور توده‌ها ایجاد می‌گردد. قرار گرفتن این صفحات در بخش‌های مختلف حوضچه یا معلق بودن آنها باعث می‌شود تا مواد آلی تا حد بسیار زیادی توسط زیست توده ها تجزیه و کیفیت فاضلاب با روش IFAS بهبود پیدا کند.
- پس از رشد زیاد میکروارگانیسم‌ها بخش‌هایی از این توده‌ها از روی پکینگ مدیا جدا و به دلیل وزن سنگین در کف حوضچه‌های ته نشینی قرر میگیرند. بخشی از این لجن‌های تولید شده در این حوضچه مجدد وارد حوضچه هوادهی و به عنوان لجن برگشتی استفاده شده و مابقی تخلیه می‌گردند.
- در آخرین مرحله لازم است گندزدایی و کاهش مواد شیمیایی و سموم موجود در فاضلاب با تکنیک‌های تصفیه شیمیایی فاضلاب انجام شود.
ویژگی‌های تصفیه فاضلاب به روش IFAS
- با فراهم شدن شرایط ایده آل برای رشد میکروارگانیسم‌ها، این روش تا 95 درصد COD و تا 5 درصد BOD را کاهش می‌دهد.
- استفاده از صفحات پکینگ مدیا باعث می‌شود تا فضای داخلی حوضچه‌های هوادهی کمتر شده و در نتیجه هزینه های راه اندازی تصفیه خانه کاهش پیدا خواهد کرد.
- با توجه به اینکه تنها 4 تا 6 ساعت زمان ماند برای این روش تصفیه لازم می‌باشد، لذا تاثیر زیادی بر تسریع فرایند تصفیه خواهد داشت.
- به دلیل عدم نیاز به تجهیزات پیشرفته، این روش تصفیه مقرون به صرفه می‌باشد.
- تصفیه به روش IFAS پایداری بالایی داشته و میزان شوک پذیری آنها در برابر ورود پساب‌ها با کیفیت های متاوت زیاد است.
- مقدار لجن تولیدی در این روش نسبت به سایر روش‌های تصفیه فاضلاب به لجن فعال کمتر می‌باشد.
کاربرد تصفیه فاضلاب IFAS
از مهم ترین موارد کاربرد تصفیه به روش IFAS (راكتور بيولوژيكي هوازي با رشد چسبيده ثابت) می توان به گزینه‌های زیر اشاره نمود:
- قابل استفاده در پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی
- کاهش مواد آلی موجود در پساب‌های صنعتی
- تصفیه فاضلاب کشتارگاه
- تصفیه فاضلاب نساجی و صنایع رنگرزی
- تصفیه فاضلاب کارخانجات کاغذسازی